Opvoeding en moderne kultuur / Rudolf Steiner

Methodiek en didaktiek van de vrijeschool.

Voor u ligt de zogeheten 'Ilkley-kursus' uit 1923. In de herfst van 1919 was de eerste vrijeschool, de zogenoemde 'Waldorfschool', in Stuttgart van start gegaan. Het was destijds de vraag hoe dat nieuwe initiatief door de wereld zou worden ontvangen. Inmiddels zijn er vrijescholen op alle werelddelen te vinden.
Gelet op het deels inleidende karakter zijn deze voordrachten vandaag de dag ook geschikt voor ouders van vrijeschoolkinderen en voor opvoeders in het algemeen. Ze verschaffen inzichten in het opgroeiend kind vanuit de blikrichting van ziel en geest.

Voor lezers met belangstelling voor vrijeschoolpedagogie, zowel aanvankelijk als gevorderd, is dit een meesterlijke voordrachtenreeks. Sprekend voor Engels publiek (1923) ontvouwt Rudolf Steiner in heldere en krachtige bewoordingen het antroposofisch mens- en wereldbeeld als basis voor zijn baanbrekende pedagogie. De leeftijdsfasen van het kind, vanaf de geboorte tot aan de volwassenheid, vormen zowel een inspirerend als een concreet kader voor veel - ook intiem pedagogische - aspecten van het onderwijs. Het leidend onderwijskundig motief van hoofd, hart en hand wordt geplaatst binnen de balans tussen wetenschap, techniek, kunst, religie en ethiek. Steiners bijgaande kritische maatschappijbeschouwing, ten opzichte waaraan het vrijeschoolonderwijs mede zijn opgaven formuleert, lijkt deels gedateerd. In een verrassend nawoord laat Christof Wiechert echter zien dat Steiner zijn tijd in een aantal opzichten visionair vooruit was. Zowel de neurowetenschappen als de gedragswetenschappen bevestigen nu centrale elementen van ook het huidige vrijeschoolonderwijs. Deze uitgave wordt nog verrijkt met verslagen van discussies met het publiek, inleidende woorden van Steiner bij een leerlingententoonstelling en een euritmievoorstelling, en twee persoonlijke brieven. Met aantekeningen.

(Recensie door Drs. M. Ploeger)