Volkeren van Europa / Rudolf Steiner
De opdracht van de afzonderlijke volkszielen en de samenhang met de germaans-noordse mythologie.
Rudolf Steiners benadering van de psychologie van de verschillende volkeren is uniek. Hij wijst op het belang van een 'ken jezelf' van de mens als lid van een volk. Wat is karakteristiek voor bijvoorbeeld het Italiaanse, het Franse of het Nederlandse volk? Voor het eerst wordt hier het wezen van een volksgeest beschreven, die zich achter ieder volk bevindt. 'Voor een werkelijke psychologie van de volkskarakters kan de antropologische, etnografische, of de historische beschouwingswijze van de gangbare wetenschap geen toereikende grondslag geven', aldus Steiner, daarvoor 'hebben we een wetenschap nodig die op het geestelijke is afgestemd'. ... 'Door de (antroposofische) geesteswetenschap zal er een einde komen aan alle versplintering en verdeeldheid onder de mensen'. Een overduidelijke vredesimpuls. Als geen andere mythologie is de Germaans-Noordse mythologie bij uitstek geschikt om de volksgeest en de geest van de toekomst te leren kennen.
Een van Rudolf Steiners monumentalere werken. Steiner beschrijft de vrije individualiteit van de mens in relatie tot zijn volksgeest, dat is specifieke cultuur, zijn moedertaalgeest en de algehele tijdgeest. Deze geesteswetenschappelijk te duiden aspecten zitten als het ware als jasjes, als achtereenvolgende schillen om hem heen. De invloeden daarvan op de mens zijn pregnant, maar hebben een instrumenteel karakter: het individu kan er wat mee, eerder dan erdoor te worden ingeperkt. Het zelfbestemmend mensen-ik staat centraal en het staat tegenwoordig voor zware opgaven. Terwijl juist ook de Europese eenwording hierop een krachtig appel doet. Steiner duidt beelden uit de Noors-Germaanse mythologie als actuele beelden die licht laten schijnen over deze strijd van de moderne mens. Een geheel eigen plaats nemen de voordrachten over de voorhistorische ontwikkelingen van de mensheid in. Steiner beschrijft hier de verschillende rassen als verre voorlopers van de huidige volken, waarbij het begrip 'ras' in de huidige fase van de mensheidsontwikkeling slechts nog van retrospectief belang is. Behalve een voorwoord van de uitgever is er ook een authentiek voorwoord van Steiner. Frans Lutters schreef een verhelderend nawoord.
(Recensie door Drs. M. Ploeger)